Eksport towarów

Według ustawy o VAT (art. 2 pkt. 8), eksport towarów jest, potwierdzonym przez urząd celny oraz określonym w przepisach celnych, wywozem towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty w wykonaniu czynności określonych w art. 7, jeżeli wywozu dokonuje:

• dostawca lub wywóz jest dokonywany na jego rzecz, lub
• nabywca mający siedzibę poza terytorium kraju, lub wywóz jest wykonywany na jego rzecz (z pewnymi wyłączeniami).

Aby miał miejsce eksport towarów, muszą zostać spełnione następujące warunki:

• potwierdzenie wywozu towarów przez urząd celny wyjścia;
• wywiezienie towaru poza terytoria państw członkowskich Unii Europejskiej; eksportem dla celów VAT jest również wywiezienie towaru na terytoria wyłączone z terytorium UE;
• wywiezienie towaru musi nastąpić w wykonaniu czynności, która spełnia kryteria odpłatnej dostawy (w rozumieniu art.7 Ustawy o VAT) oraz kryteria nieodpłatnego przekazania towarów wywożonych poza terytorium wspólnoty. Dodatkowo wywóz towarów musi być zrealizowany przez ściśle określone podmioty, a mianowicie:
  • przez dostawcę lub na jego rzecz, tzw. eksport bezpośredni,
  • lub przez nabywcę, który ma siedzibę poza terytorium kraju (Polski), lub na jego rzecz, tzw. eksport pośredni.

Eksport bezpośredni

Jeśli eksporter sam dokonuje wywozu towaru z Polski poza terytorium UE, dokumenty eksportowe wystawione są na niego, jako na osobę zgłaszającą towar do odprawy celnej – mówimy o eksporcie bezpośrednim (art.2 pkt. 8 lit. a).

Art. 41 ust. 4 ustawy VAT mówi, iż przy eksporcie bezpośrednim towarów, podatek VAT ma stawkę 0%. Aby możliwe było zastosowanie stawki 0% VAT oraz wykazanie tego faktu w ewidencji VAT i w deklaracji VAT, konieczne jest posiadanie dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty Europejskiej i to w terminie poprzedzającym otrzymanie deklaracji za dany miesiąc.

Jeśli podatnik nie posiada wystawionego przez urząd celny potwierdzenia wywozu towarów, może wykazać sprzedaż eksportową w rozliczeniu za następny okres rozliczeniowy, pod warunkiem posiadania dokumentu, który potwierdza wywóz towarów (art. 41 ustawy). Ważne, aby dokument ten wystawiony był jeszcze przed upływem terminu złożenia deklaracji za kolejny okres rozliczeniowy. Jeśli podatnik nie posiada takiego dokumentu, zastosowanie mają stawki krajowe.

Przykład. Firma, która rozlicza się za okresy miesięczne, dostawy eksportowej dokonała w marcu (wystawienie faktury) na rzecz kontrahenta z Chin:

• w przypadku, gdy dokument potwierdzający wywóz towaru poza wspólnotę wpłynie do firmy przed upływem terminu złożenia deklaracji ( do 25.04), obowiązek podatkowy wg stawki 0% VAT musi zostać wykazany w deklaracji za marzec;
• w przypadku, gdy dokument nie wpłynie w powyższym terminie, a firma posiada dokument celny, który potwierdza procedurę wywozu – to nie należy wykazywać dostawy w ewidencji za ten miesiąc;
• w przypadku, gdy powyższy dokument wpłynie do firmy przed upływem terminu złożenia deklaracji podatkowej za kwiecień (do 25 maja), firma może wykazać dostawę ze stawką 0% w deklaracji za kwiecień;
• w przypadku, gdy podatnik nie otrzyma dokumentu potwierdzającego przed upływem terminu złożenia deklaracji podatkowej za kwiecień (do 25 maja), zobligowany jest do wykazania dostawy w deklaracji za kwiecień według stawki krajowej.

Jeśli podatnik otrzyma dokument w terminie późniejszym, uprawniony jest do dokonania korekty podatku należnego za okres rozliczeniowy, w którym otrzymał wymagany dokument.

Eksport pośredni

O eksporcie pośrednim mówimy, jeśli wywóz towaru z terytorium Polski poza terytorium Wspólnoty Europejskiej dokonywany jest przez nabywcę z siedzibą poza terytorium kraju (Polski) lub, gdy wywóz wykonywany jest na rzecz nabywcy.

Definicję eksportu pośredniego towarów zawiera Ustawa o podatku o towarów i usług (art. 2 pkt. 8 lit. b). Art 41 ust. 11 tejże ustawy,  określa, iż prawo do zastosowania zerowej stawki podatku przysługuje podatnikowi, który przed upływem terminu złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, otrzymał z urzędu celnego kopię dokumentu potwierdzającego wywóz tych towarów poza terytorium UE. Z dokumentu musi wynikać tożsamość towaru, który jest przedmiotem dostawy i wywozu. Zagraniczny nabywca otrzymuje potwierdzenie dokonania wywozu towarów.

Jeśli zgłoszenie celne obsługiwane jest w systemie ECS, urząd celny powinien potwierdzić wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty poprzez wydanie podatnikowi, który nie posiada Siedziny na terytorium kraju, potwierdzenia wywozu towarów poza terytorium Wspólnoty (wydruk komunikatu IE 599 oraz zamieszczeniu na nim pieczęci i wraz podpisem).

Tak samo jak w przypadku eksportu bezpośredniego, również w przypadku eksportu pośredniego konieczne jest wykazywanie dostawy eksportowej ze stawką 0%. Jednocześnie, dla eksportu pośredniego ważna jest forma dokumentu celnego. W eksporcie bezpośrednim konieczne jest posiadanie oryginału dokumentu celnego, natomiast przy eksporcie pośrednim wystarczy kopia takiego dokumentu.