Sprzedaż towaru powoduje powstanie obowiązku podatkowego u sprzedawcy. Sprzedaż należy wykazać w ewidencji oraz w deklaracji składanej za okres, powstał obowiązek podatkowy. Wraz z zaewidencjonowaniem sprzedaży, sprzedawca powinien wystawić fakturę VAT, która potwierdza dokonanie sprzedaży.

Zdarzają się, że podatnik nie otrzyma zapłaty za swój towar (lub usługę). Jednak będzie musiał odprowadzić należny VAT, gdyż powstał obowiązek podatkowy. W przypadku, gdy kontrahent nie ureguluje zobowiązania w terminie, podatnik może skorzystać z tzw. „ulgi na złe długi”, która umożliwia skorygowanie VAT należnego. Szczególne uregulowania tej kwestii zawiera art. 89a i 89b ustawy o podatku od towarów i usług.

Stosowanie ulgi na złe długi

Jeśli dłużnik nie ureguluje swojej należności w ciągu 90 dni od upływu terminu płatności, wierzyciel ma prawo odzyskać VAT, który wpłacił z tytułu tej transakcji do urzędu skarbowego, a dłużnik ma obowiązek oddać kwotę VAT, którą otrzymał od budżetu państwa w formie odliczenia VAT naliczonego.

Stosowanie „ulgi na złe długi” umożliwia faktyczne odzyskanie przez wierzycieli kwot VAT, które zapłacili za nierzetelnych kontrahentów.

Korekta należnego podatku VAT

Wierzyciel ma możliwość skorygowania podatku należnego, jeśli nieściągalność jego należności została uprawdopodobniona oraz, gdy spełni on wszystkie wskazane poniżej warunki.

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w sytuacji, gdy nie została ona uregulowana w ciągu 90 dni od upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89a ust. 1a ustawy o VAT). Przepisy ustawy o VAT nie wymagają od podatnika posiadania dodatkowych dowodów nieściągalności wierzytelności.

Dla ustalenia nieściągalności wierzytelności, podatnik musi posiadać faktury lub umowy, z których wynika termin płatności.

Warunki skorzystania z ulgi

• dostawa towaru lub świadczenie usług zostało dokonana na rzecz czynnego podatnika, który nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji,
• na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej zarówno wierzyciel, jak i dłużnik, są podatnikami zarejestrowanymi jako czynni podatnicy VAT,
• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Dokonywanie korekty

Po spełnieniu warunków uprawniających do skorzystania z ulgi na złe długi przedsiębiorca może dokonać korekty podatku VAT należnego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 90 dzień od terminu płatności faktury. W nowym pliku JPK_V7 w przypadku dokonywania korekty podatku VAT należnego przez wierzyciela musi on wprowadzać poszczególne faktury, które są korygowane z uwzględnieniem danych kontrahenta i kwot. W tym przypadku nie trzeba stosować dodatkowych oznaczeń typu “WEW”. W takim przypadku nie stosuje się również oznaczeń kodów grup towarów i usług GTU.

Obecnie obowiązują nowe pliki JPK, dlatego nie ma już obowiązku składania załącznika VAT-ZD, który był wymagany do przekazania wraz z deklaracją VAT-7/VAT-7K. Tylko należy pamiętać, że tego typu korektę wykazuje się w odrębnej pozycji w części deklaracyjnej nowego JPK_V7.

Ograniczenia w korzystaniu z ulgi

Z prawa do ulgi na złe długi nie mogą skorzystać podmioty pozostające w powiązaniach o charakterze kapitałowym lub rodzinnym. Niemożliwe jest także skorzystanie z ulgi w przypadku likwidacji firmy dłużnika, ponieważ jednym z warunków jest konieczność bycia przez dłużnika czynnym podatnikiem VAT. Dłużnik nie może być w upadłości w momencie dostawy towaru. Ogłoszenie upadłości dłużnika będącego czynnym podatnikiem VAT w momencie skorzystania z ulgi przez wierzyciela nie wyklucza prawa do niej.