Dla przedsiębiorców, którzy zajmują się sprzedażą towarów używanych oraz świadczą usługi turystyczne, ustawa o VAT przewiduje szczególną procedurę opodatkowania podatkiem VAT. Podstawa opodatkowania określana jest inaczej niż standardowo. Konieczne jest naliczanie podatku od marży sprzedającego, a nie od całej kwoty należnej z tytułu sprzedaży. Tego rodzaju sprzedaż zwana jest sprzedażą w systemie VAT marża.

Marżę stanowi kwota stanowiąca różnicę między ceną dla nabywcy a ceną nabycia przez przedsiębiorcę danych towarów i usług (art. 119 ust. 1 i art. 120 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług).

Usługi turystyczne

System sprzedaży VAT może być stosowany bez względu na rodzaj nabywcy towaru lub usługi. Jednakże, aby można było opodatkować jedynie marżę, podatnik, który sprzedaje usługi turystyczne musi spełnij kilka opisanych niżej warunków.

1. Siedziba lub miejsce zamieszkania podatnika znajduje się na terytorium kraju.
2. Podatnik musi działać na rzecz nabywcy usługi we własnym imieniu i na własny rachunek.
3. Przy świadczeniu usługi podatnik nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.
4. Podatnik musi prowadzić ewidencję, w której zamieszczone są kwoty wydatkowane na nabycie towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, oraz musi posiadać dokumenty, z których te kwoty wynikają.

Jeśli podatnik stosujący VAT marżę wykonuje usługi dla bezpośredniej korzyści turysty poza terytorium Wspólnoty, wówczas usługi podlegają opodatkowaniu stawką w wysokości 0%. Stawkę 0% VAT można zastosować również proporcjonalnie, zarówno w przypadku, gdy usługi dla korzyści turysty świadczone są poza terytorium Wspólnoty, jak i na terytorium UE. Jednym z warunków dla sytuacji, w której może zostać zastosowana stawka 0% VAT, jest posiadanie dokumentów, które potwierdzają świadczenie powyższych usług poza terytorium Unii Europejskiej.

Podatnik, który rozlicza marżę, nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego od towarów i usług nabytych dla bezpośredniej korzyści turysty, co stanowi jeden z minusów tego systemu.

Sprzedaż towarów używanych

System sprzedaży VAT marża ma własną, odrębną definicję towaru używanego, obowiązującą tylko w tym systemie – dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie, antyki, inne ruchome dobra materialne (więcej na Blogu Eksperckim ifirma.pl) przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż określone w pkt 1-3 oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (CN 7102, 7103, 7106, 7108, 7110, 7112), (PKWiU 27.41.10-30, ex 27.41.10-50, ex 27.41.20-30, ex 27.41.20-50, ex 27.41.20-70.00, 27.41.30-30, 27.41.30-50, 27.41.61-00, 27.41.62-00, 36.22.11-30.00, 36.22.11-50.00 i 36.22.12-30.00).

W celu naliczenia VAT należnego jedynie od marży na towary używane, towary owe muszą zostać nabyte od:

• osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej, która nie posiada osobowości prawnej, nie jest podatnikiem VAT wymienionym w art. 15 lub nie jest podatnikiem podatku od wartości dodanej (czyli podatnikiem unijnym);
• podatnika VAT, jeżeli dostawa tych towarów (używanych) była zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113 ustawy (towary zakupione od nievatowca);
• podatnika, jeśli dostawa towarów była opodatkowana na zasadzie marży (art. 120 ust. 4 i 5);
• podatnika podatku od wartości dodanej (podatnik VAT), jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na zasadach odpowiadających polskim regulacjom (zawartym w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113);
• podatnika podatku od wartości dodanej (podatnik VAT), jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana podatkiem od wartości dodanej na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w art. 120 ust. 4 i 5, a nabywca posiada dokumenty, które jednoznacznie potwierdzają nabycie towarów na tych zasadach (art. 120 ust. 10 ustawy).

VAT należny od marży nie ulega obniżeniu o kwotę VAT-u naliczonego od zakupów związanych z nabyciem towarów i usług związanych ze sprzedażą towaru używanego. Dzieje się tak również w przypadku, gdy podatnik eksportuje towar poza granice Wspólnoty Europejskiej.  Wówczas do opodatkowania marży stosuje się stawkę 0% VAT.

Ewidencja VAT

Jeśli podatnik zrezygnuje ze stosowania VAT marży, obejmą go ogólne zasady opodatkowania dostaw. Podatnik może stosować również obie metody jednocześnie. Wtedy jest on zobowiązany do prowadzenia ewidencji VAT z uwzględnieniem podziału – w zależności od sposobu opodatkowania. W odniesieniu do dostawy opodatkowanej marżą,  w ewidencji muszą znajdować się kwoty niezbędne do określenia wysokości marży.

Podatnik, który stosuje sprzedaż w systemie VAT marża, ewidencjonuje sprzedaż przy pomocy faktur VAT marża lub korzysta z kasy fiskalnej.

Kasa fiskalna

W przepisach nie ma przewidzianej możliwości szczegółowego ewidencjonowania za pomocą kasy opodatkowania VAT-em samej marży. W praktyce przyjęty został sposób ewidencjonowania sprzedaży w kasach fiskalnych w oparciu o przyporządkowanie tej sprzedaży jednej z wolnych liter kasy fiskalnej (D – G) i stosowanie do niej stawki 0% VAT lub zwolniony.

Faktura VAT marża

Istnieją różnice między tradycyjną fakturą VAT a fakturą VAT, która dokumentuje sprzedaż w systemie VAT marża.

Oznaczenie z „faktura VAT” brzmi „faktura VAT marża” (lub zawiera wyraźny odnośnik do przepisów art. 119 ustawy lub art. 306 dyrektywy, bądź też przepisów art. 120 ustawy lub art. 313 dyrektywy)

Faktura VAT marża nie zawiera:

• ceny jednostkowej i wartości sprzedaży netto;
• stawek podatku od wartości;
• podziału sprzedaży na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatku czy niepodlegających podatkowi VAT. Pod tym względem faktura VAT marża przypomina rachunek.

Informacje na fakturze VAT marża:

• imię i nazwisko lub nazwa/nazwa skrócona sprzedawcy i nabywcy;
• adres sprzedawcy i nabywcy;
• numer identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy (z kilkoma wyjątkami);
• numer kolejny faktury oznaczonej jako FAKTURA VAT (z odnośnikiem do przepisów) lub FAKTURA VAT MARŻA;
• data wystawienia faktury (dzień, miesiąc i rok) oraz datę sprzedaży, jeśli różni się daty wystawienia;
• nazwa (rodzaj) towaru lub usługi;
• miara i ilość sprzedanych towarów lub zakres wykonanych usług;
• kwota należności ogółem wraz z należnym podatkiem.